Engelsiz bankacılık ve ATM’ler

Osman ÇAKIR
ocakirr@gmail.com
4 Aralık 2018

Dün 3 Aralık Dünya Engelliler Günü’ydü. Yurdumuzun dört bir yanında etkinlikler düzenlendi, farkındalık oluşturmak için yürüyüşler gerçekleştirildi.

Engelli bireylerle kamuda görev yapan bürokratlar, belediye başkanları, birim amirleri ve STK temsilcileri bu özel gün dolayısıyla bir kez daha bir araya geldi.

Engelli ve yakınları tarafından ikamet ettikleri apartmanda, yürüdükleri sokaklarda, gezintiye çıktıkları parklarda, ulaşım araçlarında, kamu binalarında, teknoloji ürünlerinde yaşadıkları sorunlar, çekilen sıkıntılar tek tek anlatıldı. Yığınla şikâyet dile getirildi, talepler oldu.

Türkiye nüfusun yüzde 12’si şu veya bu şekilde engelli vatandaştan oluşuyor. Görmüyor, işitmiyor, elini, kolunu, ayağını kaybetmiş. Zihinsel engelli, otistik vs...

Bu insanlar sizin bizim çocuklarımız, kardeşlerimiz ya da annemiz, babamız. Onlarla birlikte yaşıyoruz.

Kimisini yolda tekerlekli sandalye ile görüyoruz, kimisini elindeki beyaz bastonla.

Sokaklarımızda, caddelerimizde, parklarımızda onlarla beraberiz.

Engelliler kanunu 2005 yılında TBMM’de kabul edildi. Ardından hazırlanan yönetmelikler yayımlandı.

“Zaman su gibi akıyor!” diyorlar ya, işte o tarihten bu yana on sekiz yıl geçmiş.

Vatandaşın kullanımına sunulmuş açık alanlarda onlarca teknoloji ürünü var.

İnsanlar gündüz gece demeden diledikleri vakit faydalansınlar, ihtiyaçlarını karşılasınlar diye.

Bu ürünlerden biri de bankacılık hizmetlerinde kullanıma sunulmuş ATM cihazları. Edindiğimiz bilgiye göre bunların sayısı 60 binin üzerine çıkmış.

Görünen köy kılavuz istemez demiş atalarımız. Gördüğümüz kadarıyla hemen hemen her cadde üzerinde ve apartman zemin katında mevcut. Güzel bir hizmet.

Ne var ki yurdumuzun çoğu illerinde bu cihazlarda engelsiz bankacılık hizmeti sunulamıyor. Kabul etmeliyiz ki engelli erişimine uygun olmayan cihazların sayısı küçümsenemeyecek çok.

Engelli bireylerin bankacılık hizmetlerinden sorun yaşamadan yararlanması amacıyla hazırlanan yönetmelikte ATM cihazları, şubeler, POS cihazları, internet bankacılığı ve çağrı merkezlerinde uyulması gereken düzenlemeler yer almasına karşın eksikler henüz giderilmiş değil.

Sinop’ta yaşayan engelli bir vatandaş banka ATM’sinden maaşını çekemediğinden şikayetçi. Şehirde yaşayan tüm engelliler adına hareket ederek hakkı olan bir hizmetin verilmesi için yetkililerden, banka görevlisi olmadığı zamanlarda da maaşını başkasının yardımına muhtaç olmaksızın bir başına çekebileceği ATM konulmasını, ya da var olanı erişime uygun hale getirecek düzenleme yapılmasını istiyor.

Bankaların, bankacılık hizmetlerinde engelli müşterileri ve gereksinimleri de göz önünde bulundurmak, gereken erişilebilirlik standartlarını sağlamak zorunda olduklarını biliyoruz. Banka yetkililerinin bu tür taleplere duyarlı olmasını ve ihtiyaçların biran evvel karşılanmasını umuyoruz.

Erişilebilirlik üzerine yapılan çalışmaların bir lütuf olarak değil, uzun süredir eksikliği hissedilen hakların sahiplerine teslim edilmesi olarak görülmesi gerektiği inancındayız.