Hazırlayan
Hakkı KÜÇÜKBAŞ
Boyabat'ta yaşayıp da savaş konusu açılınca, özellikle de Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı ile ilgili hikaye dinlemeyen veya konuşmayan insan sayısı çok azdır. Benim de dedemin babası 1897 Osmanlı-Yunan savaşına katılmış, babaannem ve anneannemin babasını ise Balkan Savaşı'na katılmış olduğu ailemde anlatılırdı. Ancak en önemlisi Birinci Dünya Savaşı'nda dedemin ağabeyi gönüllü olarak askere gitmiş ve kışladan bir mektup yazdıktan sonra bir daha kendisinden haber alınamamış. Savaş sona erdikten sonra dedemin babası asker kökenli olduğu için kendisinin akıbeti hakkında araştırma yapmış, ancak en son Çanakkale Cephesinde izini kaybetmiş. Sonraki yıllarda ise hastalanarak ölmüş. Dedem ise Cumhuriyetin ilk yıllarıyla memuriyete girmiş ve bu konu hakkında ailede herhangi bir araştırma yapılmamıştır. Bu konudan dedem fazla bahsetmezdi; ama babaannem dedemin annesinden duyduklarını anlatırdı. Dedemin kayıp ağabeyi hakkında beni en çok duygulandıran ise annesinin evin her kapı çalışında acaba oğlum mu geldi diyerek kapıyı açmaya gitmesidir. Dedemin annesi ölene kadar kayıp oğlunu beklemiş. Bu benim ailemin şehit hikayesidir.
Kayıp olan dedemin ağabeyi hakkında ben de bir araştırma yapmak istedim. Öncelikle Genelkurmay Başkanlığı'nın bilgi edinme birimine başvurarak hangi bilgilerin gerektiğini öğrendim. Bu bilgileri Boyabat Askerlik Şubesi'ne teslim ettim. Ancak babamın kayıp amcası hakkında bir bilgi bulunamadı. Bütün bunlara rağmen benim ilgim yine kaybolmadı ve özellikleBoyabat'lı şehitlerimizi araştırmaya karar verdim.
Bu konuda yaptığım araştırmalarda Milli Savunma Bakanlığı Arşiv Müdürlüğü'nce hazırlanan 6 ciltlik "Şehitlerimiz" adlı bir eserin olduğunu öğrendim. Bu eseri inceleyerek kayıtlara geçmiş; öncelikle Boyabat'lı şehitler hakkındaki tüm bilgileri öğrendim. Bu bilgileri sizlerle paylaşmak için düzenledim. Bu bilgileri düzenlerken Çanakkale Cephesi'nde gözüme çarpan bir lakap ve ilgili köy ismi üzerine bulduğum şehit ismini aynı lakabı taşıyan yakın bir arkadaşıma sorduğumda, şaşkınlık, hüzün, sevinç ve özellikle gurur dolu bir tavırla dedesinden o zamana kadar haber alınamadığını ve ilk defa akibetini öğrendiklerini söyledi. Bu olay bana bu konu üzerinde mümkün olduğunca çalışmam ve her detayı incelemem gerektiğine karar vermemi sağladı.
Çalışmamı bitirdim. Karşımıza bu konuda en detaylı verileri içeren bir liste çıktı. Bu konudaki diğer çalışmaları inceledim ve bu çalışmaların eksik yönlerini görerek, bunları düzelttim. Boyabatlı Şehitlerimiz ismini verdiğim listede diğer çalışmalardan farklı olarak, öncelikle savaşları tarih sırasına koydum. Savaşları ise cepheler halinde sıraladım. Bu arada cephesi belli olmayan şehitlerimizi belirttim.Hakkında bilgi tam olanların kaç yaşında olduğunu belirttim. (Şehitlerin doğumları rumi takvime göre kayıtlı olduğundan miladi doğum yılını bulmak için 584 sayısını eklememiz gerekir.) En mühimi ise diğer çalışmaların hepsinde eksik olarak yazılan, hatta Boyabat Şehitleri Anıtı'nda isimleri bile yazılmayan, Güneydoğu şehitlerimizin isimlerini de ekledim. Özellikle hepimiz bir konuyu bilmemiz gerekiyor. Listeye bir isim yığını gözüyle bakmayıp, bugünlere gelmemizi sağlayan bu şehitlerimizin en değerli varlıkları olan hayatlarını bu vatan için verdiklerini mutlaka hatırlamamız gerekiyor.
Bu listede;4 Osmanlı-Rus Savaşı(93 Harbi), 4 İç İsyan (1 Yemen) (Osmanlı Zamanı), 2 Trablusgarp Savaşı, 4 Balkan Savaşı, 634 Birinci Dünya Savaşı (2 Arabistan, 475 Çanakkale, 24 Filistin, 24 Galiçya, 26 Irak, 34 Kafkas(Doğu), 9 Romanya, 40 Cephesi belli olmayan), 86 İstiklal Savaşı (68 Batı, 18 Cephesi belli olmayan), 3 Kore Savaşı, 3 K.K.K Şehidi(Güneydoğu) ve 4 Jandarma (Güneydoğu) olmak üzere 744 isim bulunuyor.
Bu çalışmayı yaparken, yıllardır yanlış bilinen bir bilgiye daha ulaştım. Çanakkale cephesinde, en çok şehit veren yerleşim yerlerini araştırdım. Boyabat, o dönem kendisine bağlı olan Saraydüzü ve Durağan'ın şehitleri ayrı olduğu halde Biga 678 şehit, Orhaneli 674 şehit ve Mustafakemalpaşa 608 şehitden sonra 475 şehitle dördüncü sırada ve Çanakkale cephesinde bu bölgenin en çok şehit veren yerleşimidir. Boyabat'tan sonra ise 432 şehitle İnegöl gelir. Boyabat, Çanakkale Savaşında Saraydüzü'ne ait 84 ve Durağan'a ait 52 şehitle ile beraber toplam 611 şehit vermiştir. Bu yüzden Çanakkale Şehitlikleri'nde Boyabat ismi ilimizin ismi eklenmeden yazılıdır. Ayrıca Çanakale'ye giden Saraydüzü ve Durağan'lı hemşerilerimiz şehitlerini Boyabat adı altında aramalıdırlar.
Öncelikle bu listeye yeni isimlerin eklenmemesini tüm kalbimle diler, bu listede adı olanlar ile beraber özellikle başta kayıp olan dedem olmak üzere ismini bilmediğimiz bütün şehitlerimizin aziz ruhlarını rahmetle anarım.
Bu çalışmayı yaparken bana kaynak temini konusunda yardımcı olan Zeki MOR ve her türlü teknik desteği veren Abdullah TÜRK'e teşekkür ederim.
Hazırlayan: Hakkı KÜÇÜKBAŞ
Şehitlerimizin tam listesi için tıklayınız