10 maddede kömür

Dünyadaki korbondioksit kirliliğinin yaklaşık üçtebirinden kömürlü termik santraller sorumlu. Ne yazık ki kömrün tek suçu iklimi değiştiren en tehlikeli fosil yakıt olması değil. İşçi ölümlerinin de sorumlusu. Kömüre bağımlı ülkeler yüzünden dünyanın iklimi hızla değişiyor. Ener­ji Pi­ya­sa­sı De­net­le­me Ku­ru­mu ve­ri­le­ri­ne gö­re, Tür­ki­ye ge­ne­lin­de ha­len ça­lış­mak­ta olan 22 adet kö­mür­lü ter­mik san­tral var. 80’in üze­rin­de kö­mür­lü ter­mik san­tral de izin ve­ya plan­la­ma aşa­ma­sın­da bu­lu­nu­yor.

1) Kömür iklim değişikliğine neden olan en tehlikeli yakıttır. İçerdiği yüksek miktardaki karbon nedeniyle termik santrallerde kömür kullanmak en çok karbondioksit kirliliğine yol açan enerji üretim şeklidir. Tüm dünyada kömür santrallerinden sadece bir yılda 7 milyar ton karbondioksit salımı gerçekleşir. Bu miktar dünyadaki yıllık karbondioksit salımlarının %41'ini oluşturur. Ayrıca kömür madenciliği de, karbondioksitten 20 kat güçlü olan metan gazının açığa çıkmasına neden olur.

2) Kömür, asit yağmurlarına sebep olur. Asit yağmurlarında ortaya çıkan duman tüm ekosistemi yok edebilir. Orta Avrupa'da kömür santrallerinin etrafında çok geniş alanları kapsayan orman kayıpları kaydedilmiştir.  Asit yağmurları ayrıca insanlarda astım ve akciğer kanseri başta olmak üzere sayısız hastalığa sebep olur.

3) Kömür, küçük partiküller ve radyasyon yoluyla gerçekleşen hastalıkların kaynağıdır. Kömür santralleri asit yağmuruna sebep olan kükürtdioksit ve azotoksit'in açığa çıkmasına neden olu. Bu parçacıklar akciğer fonksiyonlarında azalma, astım, kardiyovasküler rahatsızlıklar ve bebek ölümlerine sebep olur.

4) Kömürün yanması sonucu açığa çıkan atık zehirlidir. Yatağan'ın 50 köyünün 34'ünde radyasyon miktarının insan sağlığının kabul edebileceği sınırın çok üzerinde, küllerin atıldığı bölgelerde ise 19 kat daha fazla olduğu belirtilmiştir (Keskin ve Mert, 2002). Solunum sistemi hastalıkları Yatağan'da Muğla merkezine oranla iki kattan daha sık görülmektedir (TTB, 2000). Kömür yakıldığında ortaya çıkan artıklar ağır metaller ve zehirli maddeler içerir.

5) Kömür tatlı su kaynaklarını azaltır. Kısırlık, kanser, prostat ve solunum sorunları, kardiyovasküler ve nörolojik hasarlar, hipertansiyon, işitme bozukluğu bu maddelerin sebep olduğu hastalıklardan sadece bir kaçı. Santrallerinden yayılan zehirli maddeler bölgedeki tatlı suyu kirletir. Kömür madenciliği ise asit maden kanalizasyonu (AMD) yoluyla su kirliliğini tetikleyen nedenlerinden biridir. AMD; minerallerin oksijen ve suya maruz kalması sonucunda oluşan ve ağır metal içeren atık sudur.

6) Kömür santrallerinin kuraklığa sebep olmasının yanı sıra kömür madenciliği de her gün tahmini 70 milyonla, 260 milyon galon su gerektirmektedir.

7) Kömür madenciliği erozyona neden olur. Madencilik alanının yüzeyindeki bitki örtüsü yok edilir. Bu durum toprak erozyonunu tetikler. Açık kömür madenciliğinde yeraltındaki kömürün zayıf bağlantı yerlerine ulaşabilmek için dağların tepeleri patlatılır. Yeraltı madenciliği de çökebilecek yeraltı boşluklarına sebep olur. Bu nedenle bölgede tarım potansiyelinde azalmaya sebep olur, akıntı rezervlerinde depolama kapasitesinde kayıplara yol açar, azalan nehir kanal kapasiteleri yüzünden sel baskınlarını artar bu da beraberinde erozyonu tetikler.

8) Kömür elektrik üretiminde verimsizsizdir ve çok fazla toplumsal maliyeti vardır. Diğer fosil yakıtlarla karşılaştırıldığında kömürün daha ucuz olduğu düşünülür. Aslında, kömürün gerçek maliyeti yerel topluluklar üzerine yüklediği sağlık problemleri, tarıma verdiği zararlar, su kaynaklarının azalması gibi sorunları içermektedir.

9) Türkiye'deki kömür rezervleri çoğunlukla linyit olarak sınıflandırılmaktadır; linyit en düşük karbon içeriğine ve en yüksek nem oranına sahip kömür türüdür. Kirletme oranı çok yüksektir ve enerji değeri çok düşüktür. Bu kömür santrallerini daha az verimli hale getirir, elektriği daha pahalı konuma getirir ve toplumsal maliyetleri arttırır.

10) Kömür fiyatları petrol fiyatlarına bağlı olarak sürekli artmaktadır. Yani, kömür ithal etmek çok anlamsızdır. Kömür ticaretinde önemli bir faktör, %70 oranla taşımacılıktır. Petrol fiyatlarının artışı, taşımacılıkta kullanılan yakıt olması dolayısıyla kömür fiyatlarını da arttırmaktadır.

Haber: Birgün