Gergedan Böceği Yakalayana Para Cezası…

Son günlerde bazı basın-yayın organlarında sıkça yer alan, maddi değeri olduğu gerekçesiyle vatandaşlarca tabiattan toplanarak, alıcı bulmaya çalışılan gergedan böcekleri ile ilgili aşağıda yer alan açıklamanın yapılması uygun görülmüştür.

Gergedan Böceği, Avrupa’daki en büyük kınkanatlı türlerden biridir. Larvaları, odun artıkları içinde gelişir ve özellikle çürümüş gübre yığıntıları içinde bulunurlar, çürümüş ağaç bağımlısı türler arasındadır. Avrupa, Akdeniz Havzası, Yakın Doğu ve Kuzey Afrika’da bulunur. Sanıldığı gibi nadir görülen bir tür olmamakla birlikte, arazi çalışmalarında rahatlıkla rastlanabilen bir türdür. Türler için tehdit kategorilerinin yer aldığı Kırmızı Liste’de bu türle ilgili bir değerlendirme henüz bulunmamaktadır. Dolayısıyla herhangi bir parasal değeri bulunmamaktadır.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı(Bakanlık) Doğa Koruma ve Milli Parklar(DKMP) Genel Müdürlüğü 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ve 2872 Sayılı Çevre Kanunu’na istinaden bu türü doğadan toplayan ve ticarete konu yapanlara para cezası uygulamaktadır.

5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’na göre böcekler dahil doğada serbest yaşayan evcilleştirilmemiş ve kültüre alınmamış omurgalı ve omurgasız hayvanları yaşama ortamlarından koparılmaması, doğada serbestçe yaşayan bir hayvanın yakalanıp özgürlükten yoksun bırakılmaması esastır.

Kanunun 10. Maddesine göre yabani hayvanların ticaretine ilişkin düzenlemeler Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Bakanlıkça Kara Avcılığı Kanunu kapsamındaki bazı av ve yaban hayvanlarının üretimi ve bunlardan elde edilen ürünlerin ticareti “Av ve Yaban Hayvanları ile Bunlardan Elde Edilen Ürünlerin Bulundurulması, Üretimi ve Ticareti Hakkında Yönetmelik” ile düzenlenmiş olup, böceklerin de dahil olduğu omurgasız hayvanların doğadan alınmasına, bulundurulmasına ve ticaretine izin verilmemektedir.

Sonuç olarak böceklerin ticaretini yapanlara Hayvanları Koruma Kanunu 28. Maddesi (g) fıkrası gereğince 1.673 TL idari para cezası verilebileceği gibi, bu böceklerin toplanmasının biyolojik çeşitliliği tahrip ettiğinin tespit edilmesi halinde 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20(k) fıkrası kapsamında 38.751 TL idari para cezası uygulanmaktadır.

Vatandaşlarımızın, gergedan böceğinin 90.000 Dolar değeri olduğu yönündeki asılsız ve yanlış bilginin dolandırıcılar için fırsat yaratacağını akılda tutularak, bu bilgilere itibar etmemeleri, gergedan böceği veya başka bir yabani hayvanın doğadan toplanmasının biyolojik çeşitliliğimize zarar vereceğini; doğadan toplanması veya ticaretinin yapılması halinde cezai işlem uygulanacağını bilmeleri önem arz etmektedir.

T.C Orman ve Su İşleri Bakanlığı
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü