19 Kasım Dünya KOAH Günü

KOAH, "Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı" isminin baş harflerinden oluşan kısaltılmış bir hastalık ismidir.

Kronik kelimesi ''uzun süredir devam eden" obstrüktif kelimesi "tıkayıcı" anlamındadır. Tam olarak geri dönüşümü olmayan, ilerleyici hava akımı kısıtlanması ile karakterize bir hastalıktır.

KOAH için en önemli risk faktörü; tütün ve tütün mamulleridir. Pasif olarak sigara dumanına maruz kalmak, KOAH gelişme riskini hiç sigara dumanına maruz kalmamış kişilere oranla belirgin olarak arttırmaktadır. Diğer taraftan solunum yolu ile alınan ve hava yollarına zarar verme olasılığı yüksek olan gaz, toz dumanı ve kimyasal maddelere maruz kalan risk altındaki bazı mesleklerde çalışmak, çevre kirliliği, evlerde ısınmak ve yemek pişirmek amacıyla kullanılan kömür, odun, çalı, tezek vb yakıtların dumanına maruz kalmak ve genetik faktörler de KOAH gelişiminde önemli risk faktörlerindendir.

KOAH'ın Belirti ve Bulguları:

Hastalığın en önemli belirtisi;

- sinsi başlayan ve giderek şiddetini artıran nefes darlığı,

- kronik öksürük ve

- balgam çıkarmadır.

Bu yakınmalar hastalığın şiddetini arttırdığı dönemlerde daha da belirginleşir, bu nedenle de hastaneye yatış gerekebilir.

KOAH'a ait belirti ve bulgular 50'li yaşlara gelmeden farkedilmeyebilir. Bunun başlıca nedeni hastaların KOAH bulgularını hekime başvurmaya değecek kadar önemsememeleri ya da bu bulguları yaşlanma, şişmanlık gibi başka nedenlere bağlamalarıdır. Çoğu KOAH hastası hastalığının erken döneminde sigarayı bırakmak istemediği için hekime başvurmayı erteler, bazı KOAH hastaları da hastalıklarını astım olarak adlandırır. Bu durum hastalığın daha da ilerlemesine, hastalık ilerlediğinde ise sık sık sağlık hizmeti almasına neden olur.

Özellikle sigara içen 40 yaş üzeri bireyde uzun süreli öksürük, balgam çıkarma ve giderek artan nefes darlığı yakınmalarından en az birinin gelişmesi halinde, yakınmalar çok şiddetli olmasa dahi kişinin göğüs hastalıkları uzmanına başvurması gerekir.

KOAH hastalığının teşhisinde solunum fonksiyon testi kullanılır. Derin bir nefesle alınan hava, test cihazının plastik borusuna çok hızlı bir şekilde üflenerek test uygulanır. Sigara içen ve 40 yaşını aşmış her birey yılda bir kez solunum fonksiyon testi yaptırmalıdır.

KOAH’tan Korunma Yolları:

KOAH'tan korunmanın en önemli yolu sigarayı bırakmak ya da sigara içilen ortamlarda bulunmamaktır. Ayrıca toz ve dumana maruz kalınan mesleklerde çalışan kişilerin, işyerlerinde toz, duman vb. zararlı maddelere maruz kalma derecesini azaltacak, yeterli filtre özelliğine sahip maske ve ekipman kullanması, daha çok kırsal kesimde evlerde yemek pişirmek ya da ısınmak amacıyla kullanılan hayvansal ya da bitkisel kaynaklı yakıtların yerine başka kaynakların kullanılması önerilmekte olup, KOAH tanısı olan hastaların soğuktan, tozlu ve dumanlı ortamlardan uzak durması gerekmektedir.

KOAH Tedavisinde;

- Sigaranın bırakılması,

- Tozlu ve dumanlı ortamlarda çalışmamak, bulunmamak ve

- Düzenli ilaç tedavisi gerekir.

İlaç tedavisinde önemli olan solunum yolları ile kullanılan ilaçlarda doğru teknik ve yöntemi uygulamaktır. Hekim muayenesinde ilaç cihazının kullanım denemesi yapılmalıdır. Ağır KOAH hastalarında ise oksijen tedavisi gereklidir. Oksijen tüplerinin kullanım esaslarını da öğrenmek önemlidir.

Tedavi ile hastalığın ilerlemesi önlenir, yakınmalar azalır, kişinin hareket kapasitesi ve yaşam kalitesi artar.

KOAH'lı hastaların yapması gereken fiziksel aktiviteyürüyüştür.

Düzenli yürüyüşler tedavide önemlidir.

"NEFESİN DARALSA BİLE YÜRÜMEKTEN ÇEKİNME, YÜRÜYÜŞ KOAH'INA İYİ GELİR."

TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ

Gülseren BODUR

Eğitim Şube