Unutmamayı Unutma!

Sabah işe geç kalmış, panik halinde bir an önce hazırlanıp evden çıkmaya çalışırken, telefon çalar. İşyerinden arkadaşınız sabahki toplantıyla ilgili bir şeyler istemektedir, bir yandan hazırlanırken bir yandan konuşmaya devam edersiniz. Tam evden çıkacaksınız, anahtar, cüzdan,’’ of ya’’ dersiniz aranmaya başlarsınız. Stresiniz telefona da yansır, arkadaşınız ‘’ne oldu’’ diye sorar,’’ evden çıkacağım ama cep telefonu mu bulamıyorum!’’ diye yanıt verirsiniz. Sonra ani bir sessizlik olur! Karşı taraf gülmemeye siz de düştüğünüz durumu kurtarmaya çalışırsınız. Aslında unutkanlık kapınızı aralamıştır.

Basit gibi görünse de küçük çaplı unutkanlıklarınızın gelecekte nörolojik problemlere zemin hazırlamaması için nelere dikkat etmeniz gerektiğini 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü’nde Hastane Derindere Nöroloji Bölümü Uzmanı Dr. Keriman Oğuz’dan öğrendik.

Günümüzde unutkanlığın hemen hemen herkesin yaşadığı bir problem olduğunu belirten Uzm. Dr. Keriman Oğuz; ‘Yolda karşılaştığımız arkadaşımızla samimice sohbet ederiz ama ismini bir türlü hatırlayamayız. Ya da seyahate çıktık, ‘’ütünün fişini çekmiş miydim?’’ diye düşünmekten kendimizi alamayız. İşten çıkarken sabah arabayı nereye park etmiştim acaba? diye düşünürüz. Bunun gibi daha birçok örnek sayabiliriz. İnsanlar genellikle gün içinde yaşanılan bu unutkanlıkların Alzheimer hastalığının bir belirtisi olup olmadığı endişesini taşır. Şu anda Alzheimer tanısı olmasa bile unutkanlıkların ileride Alzheimer açısından risk taşıyıp taşımadığını merak eder. Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki; unutkanlık bir yakınmadır. Her unutkanlık bir hastalık belirtisi olmadığı gibi, bazı hastalıkların erken belirtisi olarak da karşımıza çıkabilir’ açıklamasında bulundu.

Unutkanlık hastalıkların erken habercisi olabilir!

Tiroid fonksiyon bozuklukları, B12 ve D vitamini eksiklikleri, uyku bozuklukları, depresyon, anksiyete bozukluğu, stres, alkol ve madde kullanımı, kafa travmaları, kullanılan bazı ilaçlar unutkanlığa sebep olabilir. Aynı zamanda düzensiz yaşam tarzı, kötü beslenme alışkanlıkları, faydasız birçok bilgi, bilgisayar ve cep telefonlarının aşırı kullanımı gibi faktörler de unutkanlık yapan diğer nedenler arasında değerlendirilebilir. B12 vitamin eksikliği ve tiroid fonksiyon bozuklukları unutkanlığa en çok neden olan etmenlerin başında yer alır. Tiroid hormonları vücut üzerinde önemli etkiye sahiptir. Beynimiz de tiroid hormonlarından etkilenir. Tiroid fonksiyon bozukluklarında depresyon, uyku problemleri görülebilir; bu belirtilere unutkanlık yakınması da eşlik edebilir.

B12 vitamini beyin ve sinir sisteminin gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Folik asitle birlikte hücrelerde DNA yapımında görev alır. Eksikliğinde hücrelerarası iletişim sağlanamaz ve unutkanlık ortaya çıkar. Yine eksikliğinde sinir kılıflarının gelişimi bozulur; el ve ayaklarda uyuşukluk, yorgunluk gelişir. B12 vitamini hayvansal ürünlerde mevcuttur. Özellikle karaciğer, böbrek, yürek, et, balık, peynir ve sütte bol miktardadır. Hayvansal ürün tüketmeyen kişilerde eksiklik sık olmakla birlikte; genellikle günümüzde beslenme tarzı B12 vitamininden eksik besinlerden oluşmaktadır. B12 vitamin eksikliği yapan diğer nedenler arasında, intrinsik faktör (Bağırsaklarda B12 vitamininin emiliminde gerekli olan mideden salgılanan bir protein) eksikliği, mide kanseri, gastrit gibi hastalıklar, ince bağırsak hastalıkları, diyabet ve alkol kullanımı yer almaktadır. Teşhis kanda B12 vitamini düzeyinin ölçülmesi ile konur. B12 vitamini eksikliğinde hap veya enjeksiyon (kas içi) olarak tedaviden yararlanılabilir.

Unutkanlık yakınması ile başvuran hastaların sık sordukları sorulardan biri de ileride ‘’Alzheimer olma olasılığım var mı? Teyzem, annem, ailede Alzheimer olan yakınım vardı, ben de olur muyum’’ gibi sorulardır. Öncelikle Alzheimer hastalığının nedeni günümüzde tam olarak aydınlatılamamıştır. Bilinen, beyin hücrelerinin programlanandan daha erken ölmesi nedeniyle olduğudur. Yaşla beraber her kişide beyin hücre ölümü olmaktadır; fakat Alzheimer hastalığında bu süreç çok hızlı ve erken gelişir. Genç yaşta unutkanlık yakınması olan hastalarda Alzheimer gelişimi ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır. Kalıtımsal formu %5’tir.

Alzheimer hakkında bilinenler!

• Alzheimer hastalığı beynin normalden az ya da fazla kullanılması yüzünden ortaya çıkmaz.
• Yaşlılık yüzünden oluşmaz, yaşlanma sürecinin doğal bir parçası değildir.
• Enfeksiyon sonucu oluşmaz.

Unutkanlığı azaltmak için:

• Bilgisayar ve cep telefonlarını aşırı kullanmayın. Hatta gerekmedikçe kullanmayın.
• Uyku düzeniniz olsun.
• Stresten uzak durun.
• Düzenli egzersiz yapın.
• Fındık, ceviz, badem, çekirdekli kuru üzüm, yeşil sebzeler, böğürtlen, yaban mersini, üzüm suyu, elma, kepekli pirinç ve balık tüketimi ile folik asit takviyesini ihmal etmeyin.
• Alkolden uzak durun.
• Beyninizi gereksiz bilgilerle doldurmaktan kaçının.