Boyabat Ağzında Gün Adları

Boyabat çevresinde yaşayan tanıdığınız bir yaşlı size "Pazara sana uğrayacağım" derse ve Pazar günü gelmezse siz onu Pazartesi günü de bekleyin.... Pazartesi günü gelebilir. Çünkü onun için günler; Deri, Bazar, Baziyertesi, Çarşamba, Perşembe, Cuma ve Cumiyertesi şeklindedir.

Haftanın günleri Boyabat halkı tarafından şu şekilde sıralanır ve kullanılır:

Şimdi bu gün isimlerini sırasıyla açıklayalım;

1. Deri:
Pazar gününe verilen addır. Bu güne deri denilmesiyle ilgili olarak çeşitli söylentiler varsa da bunlar kesinlik ifade etmezler. Bekir BAŞOĞLU bu söylentileri şu şekilde ifade etmiştir:

a) Boyabat Kalesi’ne bir baskın yapılmış, çarpışmada saldırganlar yenilmiş, yakalananların derileri yüzülerek kale surlarına ve burçlarına asılmıştır. Deri asma olayı Pazar Günü olduğu için bu güne deri denilmiştir.

b) Boyabat pazarı, Pazartesi günü kurulduğu için kasaplar hayvanları Pazar Günü keserler ve derilerin de kurutmak için kalenin surlarına asarlarmış (Halkın o dönemde Kale ve çevresinde yaşadığı düşünülmelidir.) Derilerin asıldığı Pazar gününe halk da “deri” demiştir.

c) Pazar, Pazartesi günleri kurulduğu için uzak köyler kasabaya Pazar gününden gelir, kaleye girerlermiş. Bu nedenle “girilen gün” ya da “giregün” sözcüğü deriye çevrilmiştir, böylece Pazar’a “derigün” denmiştir.¹

2. Bazar (Pazartesi):
Pazartesi gününe verilen isim ve Boyabat’ın haftalık büyük pazarı bu gün kurulduğu için bu adla anılır. Halk “Bazar” şeklinde kullanır. Yerel ağızda B ve P harflari birbirlerinin yerine kullanıldığı için bu normaldir. Örnek verecek olursak Parmak, Pabuç, Pahalı, Pastırma, Patlıcan kelimeleri yerine Barnak, Babuç, Bahalı, Basdırma, Batlıcan kelimelerinin kullanılması gibi.

3. Baziyertesi (Salı):
“Pazar ertesi olan gün” anlamında kullanılır ve halk tarafından “Baziyertesi” şeklinde telaffuz edilir. Pazar Gününü takip eden gün olduğu için “Pazar ertesi” anlamına Salı gününe bu isim verilmiştir.

4. Cumiyertesi:
Cumartesi anlamında kullanılır ve “Cumiyertesi” şeklinde telaffuz edilir. Cuma söylenirken değişmemesine rağmen Cumartesi günü kullanımında böyle bir değişiklik gösterir. Diğer günler söyleniş ve yazılış olarak aynıdır.

Hazırlayan: Mehmet Nuri YILMAZ - (2002)

------------------------------

Dipnot:
¹ Bekir BAŞOĞLU, Türk Folkloru Dergisi, Sayı 14