Kurban ibadeti sosyal yönü olan bir ibadettir. Hanefi fıkhına göre vaciptir. Kurban nisabına malik olan mükellef Müslüman'ın kesmesi vaciptir.
Tarihçesi:
Hz. İbrahim(A.S), Allahu Teala'ya niyazda bulunarak kendisine salih bir evlat ihsan etmesini istemişti. Bu duası üzerine Allahu Teala ona evlat olarak, Hz. İsmail(A.S)'i verdi.Bu hususta Kuran-ı Kerimde mealen şöyle buyruldu:"Hz. İbrahim(A.S); Ey Rabbim!Bana salihlerden bir oğul bağışla ki, davette ve taatte yardımcım ve gurbette munisim olsun (diye dua etti). Halim bir oğul müjdeledik. (Saffat Suresi)."
Hz. İbrahim(A.S) rüyasında oğlu Hz. İsmail(A.S)'in kurban edilmesinin istendiğini gördü. Önce tereddüt etti. Ancak aynı rüyayı iki defa daha görünce, tereddütü kalmadı. Bu sırada oğlu Hz. İsmail(A.S) yedi veya onüç yaşındaydı.
Rivayete göre Hz. ibrahim(A.S) "Allahu Teala bana bir oğul verirse kurban edeceğim"diye adakta bulunmuştu. Dileği hasıl olunca, adağını yerine getirmesi bildirildi.
Hz. ibrahim(A.S) bu durumu hanımı Hz. Hacer'e bildirdi ve oğlu Hz. İsmail(A.S)'i dostuma götüreceğim dedi. Hz. İsmail(A.S)'e yanına ip ve bıçak al diyerek, yanına aldı ve Mekke'den çıkarak, Arafat Ovası'na doğru götürüdü. Şeytan Hz. İbrahim(A.S), Hz. İsmail(A.S) ve Hz. Hacer'e vesvese vermek istedi ancak üçünüde kandıramadı. Hz İbrahim(A.S), Şeytan'a üç kere ayry ayrı yedişer adet taş atarak kovdu.
Hz. İbrahim(A.S), Mina'da oğlu Hz. İsmail(A.S)'e durumu anlatıp; "Ey oğlum! Bana rüyamda senin kurban etmem emredildi. Sen ne dersin?" Hz. İsmail(A.S) hiç tereddüt etmeden; "Ey babacığım! Rabbimin emrini yerine getir."dedi ve "İnşallah beni sabredenlerden bulacaksın" diye devam etti.
Hz İsmail(A.S) babasına"Muhabbetin şartı, emri yapmakta gecikmemektir" diyerek teslimiyetini gösterdi.
Hz. İbrahim(A.S) bıçağını bileyerek "Bu kıymetli yavrumu kurban etmekte, bana sabır ve metanet ver yarabbi" diyerek bıçağı Hz. İsmail(A.S)'in boğazına dayadı. O sırada Allahu Teala, Cebrail(A.S)'i göndererek ona"Bıçağı çevir"buyurdu. Bıçak bunun üzerine kesmedi. Hz. İbrahim(A.S) tekrar kesmeyi denedi. Bıçak yine kesmedi. Sonra Allahu Teala "Ey İbrahim! Gerçekten rüyanı tasdik ettin. Sadakat gösterdi." diye vahyetti.
Bundan sonra Cebrail(A.S), Cennet'ten bir koç getirdi.
Cebrail(A.S) koçu indirince "Allahü Ekber"dedi. Hz. İbrahim(A.S)'de "La ilahe illallahü ekber"dedi. Hz. İsmail(A.S)'de "Allahü ekber velillahil hamd"dedi.
Böylece Arefe günü, Sabah Namazı'ndan, Bayram'ın dördüncü günü İkindi Namazı vaktine kadar yirmiüç vakit manazın farzını kıldıktan sonra "Teşrik Tekbiri"getirmek, bu ümmete, yani biz Müslümalara vacip kılındı.
Kimler Kurban Keser?
Kurban nisabına malik, akıllı mükellef, hür kadın ve erkek her Müslüman keser.
Hangi Hayvanlar Kurban Olur?
Koyun, keçi, sığır ve deveden kurban kesilir.
Koyun ve keçi bir kişi tarafından, sığır ve deve yedi kişi tarafından kesilebilir.
Koyun ve keçi bir yaşını, sığır iki yaşını ve deve beş yaşını geçmesi lazımdır. Ancak altı ayını geçmiş koyun iri, semiz ve annesi gibi ise kurban olur.
Hangi Hayvanlar Kurban Olmaz?
Bir gözü görmeyen, topal olup yürüyemeyen, dişlerinin yarısı olmayan ile gözünün, kulağının veya kuyruğunun çoğu olmayan, ön veya arka ayağı kesilmiş olan, çok zayıf olan hayvan kurban olmaz.
Kurban Eti Nasıl Pay Olur?
Kurbanı kesende yiyebilir. Peygamberimiz(S.A.V)'in bu konudaki tavsiyesi, kurban etinin üçe ayrılarak, üçte birinin ev halkına, üçte birinin hısım ve akrabaya, üçte birinin Müslüman fakire ikram edilmesi yönündedir. Bu tür dağıtmak Sünnetti ve müstehabdır.
Arefe Günü
Kurban Bayramı'ndan önceki gün olup, Zilhicce ayının dokuzuncu günüdür. Çok kıymetli olup, günahlara pişman olmak için bir vesiledir. Arefe Günü bin İhlas Suresi okuyanın duasının kabul olacağı bildirilmiştir.
Kurban Bayramı'nın tüm İslam alemine, Türk dünyasına hayırlar getirmesini yüce yaradandan niyaz ederim.
Ömer Faruk Oğuz